Wybierz kawę dla siebie w 3 krokach! Krótki przewodnik CoffeeLove po kawie.
Którą kawa jest najlepsza? Którą wybrać? Jaka kawa najbardziej odpowiada Twoim preferencjom?
Nasz przewodnik po kawach pomoże Ci podjąć decyzję w trzech krokach!
Duży wybór kaw potrafi przytłoczyć. Na co zwrócić uwagę? Dlaczego jedne kawy nam smakują a inne nie? Jak wybrać tę właściwą?
Która nadaje się do kawiarki? Czym różni się kawa do ekspresu ciśnieniowego od kawy do zaparzanej przez filtr papierowy? Kawa z Etiopii jest lepsza niż z Kolumbii? Która kawa nie jest kwaśna?
Przeczytaj nasz poradnik, a bez problemu odnajdziesz się w zawiłych opisach, nazewnictwie, a także łatwo wybierzesz kawę dla siebie lub na prezent.
Nawet najwięksi miłośnicy kawy mogą mieć problem z właściwym wyborem w przypadku, kiedy w ofercie sklepu znajduje się kilkaset różnych kaw!
Odpowiedz na trzy podstawowe pytania - wybór kawy będzie znacznie łatwiejszy:)
Pytanie 1: Jak chcesz zaparzyć kawę?
Ziarna dzielimy przede wszystkim na kawy:
- do ekspresu i kawiarki
- do metod przelewowych, z użyciem filtrów
Ziarna do ekspresu / kawiarki
Te pierwsze są wypalone przeważnie w średnim stopniu, czasami trochę ciemniej. Taki sposób ich wypalenia powoduje, że łatwiej rozpuszczają się w wodzie substancje odpowiedzialne za charakter kawy (smak, zapach, zawartość olejków). Zaparzanie w ekspresie trwa 25-30 sekund, w kawiarce odrobinę dłużej - w tym czasie woda przedostaje się pod ciśnieniem przez kawę i wydobywa z niej to, co decyduje o smaku kawy.
Ziarna do metod przelewowych
Zaparzanie kawy przez papierowy lub stalowy filtr (drippery V60, Kalita, Origami, Chemex, AeroPress oraz ekspresy przelewowe) wymaga nieco innego charakteru palenia i zdecydowanie grubszego zmielenia niż w przypadku ekspresu czy kawiarki.
Ciemniejsze wypalenie ziaren, tak jak do metod ciśnieniowych, powoduje, że podczas zaparzania z użyciem filtra woda wypłukuje ze zmielonej kawy wszystkie substancje dużo szybciej, co daje efekt znacznie większej goryczy.
Dlatego do zaparzania przez filtr najczęściej używa się kawy jaśniej palonej i zmielonej wyraźnie grubiej.
Efektem tego jest pojawienie się w naszym napoju niezwykłych smakowych i zapachowych akcentów, które zachwycają i zdumiewają.
Kawa zmielona zbyt drobno zatrzyma wodę, która nie przedostanie się przez nią w odpowiednim tempie. Proces parzenia będzie trwał w takim przypadku zbyt długo.
Jak więc znaleźć kawę odpowiednią do naszej metody parzenia? W sklepach często stosuje się następujące opisy:
- „espresso” dla kaw do ekspresów ciśnieniowych i kawiarek
- „filtr”, lub „do przelewu”, albo „do dripa” - tak opisane są kawy palone jaśniej, z myślą o zaparzaniu kawy przez filtr
- „omniroast”, „omni” - te kawy możesz zaparzyć w każdy sposób - wypalane są odrobinę ciemniej niż jasne, ale też jaśniej niż średnio, czyli pomiędzy - nie jest to łatwe, ale niektóre palarnie, jak np. La Cabra, czy Gardelli, w ten właśnie sposób wypalają większość swoich kaw
Czy kawa jasno palona może być zaparzona w ekspresie ciśnieniowym lub w kawiarce? Oczywiście! Należy jednak zmielić ją inaczej, niż kawy ciemniej palone, i przyda się ogólnie nieco doświadczenia żeby uzyskać dobre efekty. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie żeby spróbować! Przecież parzenie kawy to nie nauka ścisła. Kawa powinna nam przede wszystkim smakować, a zaparzając ją, możemy również eksperymentować, bawić się nią.
Podobnie z kawami ciemniej palonymi, które chcemy zaparzyć przez filtr - warto zmielić ją jeszcze grubiej niż zazwyczaj i użyć wody o niższej temperaturze. Kto wie - może właśnie taka kawa, która ma też bardziej zdecydowany charakter, posmakuje Ci bardziej…
Warto sprawdzić!
Pytanie 2: Jaką funkcję kawa ma spełniać? Czego oczekujesz od kawy, od jej charakteru smaku i działania na organizm?
Ma być bardzo wyraźna, mocna, pobudzająca, stawiająca na nogi?
Czy raczej ma być przyjemnym napojem, o niemal deserowym charakterze?
W pierwszym przypadku zdecyduj się na mieszanki z dodatkiem robusty, która zawiera więcej kofeiny. Najlepiej jest więc wybrać któryś z blendów (mieszanka różnych ziaren), które zawierają 20 - 50% robusty. Możesz więc zdecydować się np. na blendy z palarni LaCava, HAYB, czy Hard Beans - są one często nieco ciemniej palone. Sprawdź też koniecznie blendy zawierające Robustę z palarni Coffee Hunter, Wysocki, czy Bracia Ziółkowscy.
Kiedy w kawie szukasz nieco delikatniejszego smaku, nie tylko „wyraźnie smakującego” pobudzenia, sięgnij raczej po 100% Arabiki - blendy lub ziarna jednorodne.
Blendy to mieszanki skomponowane tak, by jako całość dawały określony smak. Dostępne są blendy Arabiki z Robustą, ale też mieszanki 100% Arabiki. Ale i w takich, złożonych z różnych ziaren Arabiki, możemy znaleźć bardziej klasyczne lub bardziej „owocowe” smaki.
Przykładem nich będą kawy z warszawskiej palarni HAYB - ich Blue Espresso Blend uszczęśliwi tych, którzy lubią wyraźniejsze kawy, w klasycznym stylu, chociaż ta ma również niezwykle przyjemny akcent borówki. Ogólnie jednak jest to raczej słodka kawa. Pamiętaj jednak, że słodycz kawy to jedynie jej charakter, nie smak. Nie ma to nic wspólnego ze smakiem kawy posłodzonej.
Inna kawa z tej palarni - Pink Espresso Blend jest zupełnie inna w charakterze. Tu przeważają nuty owocowe, z akcentami owoców czerwonych, jagód, i ta kawa ma również wyraźnie więcej owocowych nutek. Dwie mieszanki arabiki, a zupełnie inny charakter smaku!
Złożony i bogaty charakter mają kawy jednorodne (single origin) - w tych paczkach znajdziesz ziarna pochodzące najczęściej z jednej plantacji, poddanych tej samej obróbce (proces wydobycia ziarna z owoców i jej suszenia) o jednorodnym charakterze zapachowo-smakowym. Ich smak ma bardziej jednolity, choć często niezwykle rozbudowany charakter.
Wiesz już czy wybrać ciemniej paloną kawę do ekspresu lub kawiarki, czy jaśniej paloną, do ekspresu przelewowego lub metod alternatywnych (przelewowych dripperów).
Wiesz też, czy wybrać blend (mieszankę) z Robustą, 100% mieszankę różnych Arabik, czy kawę jednorodną (nazywaną również single origin).
Co do wyboru odpowiednich dla siebie smaków kawy, przejdź do pytania trzeciego.
Pytanie 3: Jaki smak kawy najbardziej lubisz?
Klasyczny, z nutami słodyczy, czekolady, orzechów?
Czy może bardziej dymny, z nutami przypraw?
A może lubisz, kiedy w kawie pojawiają się cudownie orzeźwiające akcenty owocowe?
Mogą to być owoce słodkie, mogą być też akcenty bardziej rześkie, kwaskawe…
Znając swoje preferencje, albo osoby, którą chcesz obdarować (kawa to zawsze doskonały prezent!) jesteś już tylko o krok od dokonania wyboru.
W przypadku smaku kawy najlepiej jest poznać pewne stałe reguły, choć i od nich jest trochę odstępstw.
Warto też pamiętać, że każda kawa smakuje nieco inaczej - ma na to wpływ wiele czynników, od miejsca uprawy i odmiany botanicznej, przez sposób uprawy, proces obróbki, suszenie, po profil palenia.
W opisach kaw znajdziesz często nuty smakowe - to jedynie sugestia i próba opisania charakteru smakowego i aromatu kawy. Nie mają one żadnych dodatków zmieniających smak kawy. Podobnie jak np. w winie - które też pochodzi z owoców, smak opisywany jest przy pomocy nut / akcentów smakowych.
Ziarna z Ameryki Południowej i Środkowej
Mają one najczęściej charakter najbardziej klasycznej kawy, z nutami czekolady, orzechów, karmelu, czasami suszonych, słodkich owoców. Trafiają się też nuty przypraw, nadające kawie nieco „dymny” charakter:
- Brazylia - to najczęściej łagodna kawa, z nutami orzechów i słodkiej lub gorzkiej czekolady, kremowa konsystencja, bardzo niska lub wręcz zerowa kwasowość
- Kolumbia - te kawy mają bardzo wiele smaków, często z akcentami czekolady i kakao. Ale pojawiają się też delikatne cytrusy, słodkie tropikalne owoce i orzechy. W przypadku kaw z Kolumbii sprawdź w ich opisie poziom kwasowości oraz to, jakie nuty smakowe przeważają, bo może być bardzo różnie,
- Peru - te kawy mają już często nieco więcej owocowych nut, ale przeważają wciąż słodkie i ziołowe aromaty, słodka śliwka i słodkie cytrusy. Pojawia się dość delikatna, bardzo przyjemna kwasowość, która wzmacnia jednocześnie słodycz tych kaw.
- Kostaryka - kawy z tego kraju często mają zapach brązowego cukru. W smaku można spodziewać się moreli, brązowego cukru i owoców tropikalnych. Posmak może przynieść ciemną czekoladę.
- Salwador - kawy z Salwadoru mogą wykazywać aromaty i smaki czerwonych owoców i śliwek. Ich kwasowość jest bardzo niska.
- Gwatemala - kawy z tego kraju mają łagodne nuty czekolady i kakao. Pojawia się też często toffi i orzech, czasami też owoce tropikalne. Delikatna kwasowość przypomina jabłko.
Kawy z Afryki
Te ziarna mają zdecydowanie więcej nut kwiatowo-owocowych, są też często nieco bardziej orzeźwiające i kwaskawe. Nie znaczy to, że są kwaśne.
To dobry moment żeby na chwilę zatrzymać się przy tym temacie, bo budzi sporo kontrowersji.
Warto pamiętać, że Arabika jest nieco bardziej kwaskawa niż Robusta, ale to jeszcze nie oznacza, że kawa z Arabiki będzie kwaśna.
Najwięcej zależy od właściwego zaparzenia kawy. W ekspresie ciśnieniowym właściwa ekstrakcja (parzenie kawy) powinna trwać ok 26 - 30 sekund. Odstępstwa, szczególnie duże, będą skutkowały na przykład gorzkim smakiem i ostrym charakterem naparu w przypadku dłuższego czasu parzenia, lub zdecydowanie kwaśnym smakiem w przypadku parzenia zbyt krótkiego.
- Etiopia - kawa z Etiopii ma wyraźne smaki owocowe, takie jak jagoda i truskawka. W filiżance często można znaleźć nuty kwiatowe, takie jak herbata, bergamotka, róża i jaśmin. Kawy etiopskie mają zwykle nieco podwyższoną kwasowość, syropowatą konsystencję i mogą mieć lekko winny charakter. Zaparzone z użyciem papierowego filtra, kawy z Etiopii nabierają również charakteru przypominającego herbatę. Kawa etiopska uważana jest za jedną z najlepszych na świecie.
- Kenia - kenijskie kawy często mają posmak jagód, trawy cytrynowej i porzeczki. W filiżance znajdziesz też z reguły nuty cytrusów. Kawy kenijskie mają również renomę kaw niezwykle wysokiej jakości.
- Rwanda - ta kawa często daje kwiatowe aromaty, takie jak kwiat pomarańczy oraz nuty karmelizowanego cukru, daktyli i karmelowego posmaku. Owocowe akcenty, takie jak melon czy owoce pestkowe, również często pojawiają się w filiżance naparu z Rwandy. Kwasowość jest zwykle rześka i cytrynowa.
Na koniec warto jeszcze pamiętać, że smak kawy również zależy od sposobu obróbki ziarna - metoda naturalna (sucha) przynosi często więcej słodyczy w charakterze kawy. Poddanie ziaren metodzie mokrej (washed) odpowiada z reguły za więcej owocowych akcentów i w ogóle więcej niuansów.
Powyższe informacje są w dużym stopniu uproszczeniem i próbą ujęcia złożonego tematu w prosty poradnik.
Niemniej, mocno wierzę, że mogą być pomocne w poruszaniu się po zawiłym i bogatym świecie kawy, która, jak się uważa, ma najwięcej nut smakowych i aromatów ze wszystkich znanych napojów na świecie.
